In navolging van eerdere zorg initiatieven zoals de Zeemanspot, en het Nationaal Steunfonds werd in oktober 1944 in Amsterdam de Stichting 1940-1944 opgericht. De stichting had als doel om financiële steun te geven aan de nabestaanden van oorlogsslachtoffers. Hieraan kwam op 12 januari 1945 een abrupt einde nadat er drie kopstukken van de organisatie door verraad gearresteerd werden. Onder hen was de secretaris van het bestuur, mr. A.H. van Namen. Hij was vanaf 1940 actief betrokken geweest bij Vrij Nederland en op 13 oktober 1944 was hij één van de oprichters van Stichting 1940-1944 geweest. Na zijn arrestatie heeft hij […]
Lees het verhaal
Op 19 augustus 1953 werd in Israel Yad Vashem opgericht. Dit archief en onderzoeksinstituut is gevestigd in Jeruzalem. In deze archieven is de geschiedenis van de Holocaust opgeslagen. Tienduizenden persoonlijke getuigenissen zijn op video gezet of op schrift gesteld; er worden enorme hoeveelheden fotomateriaal en duizenden filmtitels in vele talen bewaard. Verder herbergt het archief miljoenen pagina’s nooit gepubliceerde documenten, van de nazi’s, van individuele Joden en Joodse instellingen, bezittingen, processen, gedeporteerden en overlevenden. In het begin van de jaren zestig werd er door Yad Vashem een onderscheiding ingesteld die uitgereikt kon worden aan personen die tijdens de Tweede Wereld […]
Lees het verhaal
Na de Duitse inval in mei 1940 kreeg het Nederlandse volk te maken met vorderingen van materiaal en levensmiddelen. Liever kanonnen dan boter had de Führer Adolf Hitler aan het Duitse volk verkondigd. Men werd geconfronteerd met leveringen voor de voedselvoorziening en het inleveren van alle bruikbare metalen voor de oorlogsindustrie. De bereidheid tot inleveren was niet groot. Mensen verzonnen allerlei manieren om hun metalen voorwerpen te verstoppen. Koperen ketels en pannen werden begraven in tuinen of verborgen op zolders. Sommigen maakten zelfs geheime bergplaatsen om hun kostbaarheden te bewaren. Als afleiding werd er dan door hen één of ander […]
Lees het verhaal
De jonge Baan Van Starkenburg is onderweg naar de werkplaats van C.P. Van Egmond uit de Spinozalaan in Rijnsburg. Voorbij het Spinozahuis helemaal achterin het doodlopende laantje had Cor Klokkie, zoals hij in Rijnsburg bekend was, een klein en handel in smeermiddelen. Baan was een handige knul die de Ambachtschool in Leiden had doorlopen om automonteur te worden. Het verloop van de oorlog gooide echter roet in het eten. Baan bleef thuis en hield zich bezig met het repareren van de fietsen van de hele buurt. Het grootste probleem was een tekort aan rubber. Rubber moest worden ingevoerd en dat […]
Lees het verhaal
Hoeveel NSB-ers waren er nu in Rijnsburg tijdens de oorlog? Het antwoord dat men dan krijgt loopt in de regel nogal uiteen. Slaat men er de publicatie “Rijnsburg tijdens de Duitsche bezetting” op na, die historicus en verzetsman Simon Leenheer precies een jaar na de oorlog schreef, komt men op het getal 293. Het werkelijke aantal zal ergens in het midden liggen. Wel voegt iedereen er steevast aan toe; “maar ze hebben niemand verraden hoor”. Het animo voor de partij van Anton Mussert was in het vooroorlogse Rijnsburg niet groot te noemen. Hoewel de NSB zich in hun landelijke programma […]
Lees het verhaal
In de jaren voor de oorlog was er al een voelbare spanning in Nederland. Er werden levensmiddelen gehamsterd en op initiatief van de Nederlandse regering werd er in 1939 een Centraal Distributie kantoor opgericht. Suiker was het eerste product dat op 11 oktober 1939 op de bon ging. Tijdens de oorlog zouden uiteindelijk alle levensmiddelen op de bon zijn. De Rijnsburgse burgerwacht oefende wekelijks in en om het dorp. Keurig in het gelid met hun geweren over de schouders marcheerde men door het dorp. Onder hen waren o.a. Gijs Vos, Cas Kort, Jan van Rootselaar, Jaap Zwaan en Kees Haasnoot. Ze […]
Lees het verhaal
Net even buiten het dorp, als men de Lange Vaart overgestoken is ligt aan een stuk land dat in de volksmond “de Havik” wordt genoemd het Spinozahuis. Tussen de koolvelden en aan een achteraflaantje was het huis oorspronkelijk gebouwd in opdracht van de Leidse chirurgijn Herman Homan als buitenverblijf. In die tijd hadden welgestelde burgers als Homan vaak een tweede huis op het platteland. Zodat als pest, cholera of andere epidimieën de kop opstaken men kon uitwijken naar een buitenverblijf en daarmee een gewisse dood in de stad ontlopen. In 1661 kwam de joodse wijsgeer Spinoza naar Rijnsburg en huurt […]
Lees het verhaal
De Burgemeester van Rijnsburg maakt bekend, dat hem vanwege den Directeur van de Stedelijke Lichtfabrieken te Leiden is medegedeeld, dat met ingang van 23 September 1944, de uren, waarop gas gebruikt kan worden, opnieuw, als volgt, worden gewijzigd: In navolging van bovenstaand bericht maakte Loco Burgemeester C.D. van der Vijver op maandag 2 Oktober 1944 bekend dat de gasvoorziening in Rijnsburg geheel stop zou worden gezet. Er zou tevens geen sprake meer zijn van een waakvlam in het fornuis. Rijnsburg had in tegenstelling tot Katwijk geen eigen gasfabriek. Op de Dijk richting aan het Oegstgeesterkanaal stond een gashouder die bevoorraad werd door de […]
Lees het verhaal
Ook in Rijnsburg zijn de laagvliegende vliegtuigen niet onopgemerkt gebleven. Machinegeweren knetteren in de verte en boven het vliegveld Valkenburg zijn grote rookwolken te zien. Het hele dorp is meteen in rep en roer. In de Kerkstraat is het een drukte van jewelste, mensen rennen door elkaar en soldaten schieten in het wilde weg op de vliegtuigen die overkomen. De mannen van de Rijnsburgse burgerwacht hebben hun geweren gehaald uit het gebouw van de gemeentewerken en staan buiten op de stoep ook op de vliegtuigen te schieten. Hier wordt door burgemeester Höweler gauw een stokje voor gestoken met de mededeling […]
Lees het verhaal