Op 19 augustus 1953 werd in Israel Yad Vashem opgericht. Dit archief en onderzoeksinstituut is gevestigd in Jeruzalem. In deze archieven is de geschiedenis van de Holocaust opgeslagen.

Getuigenissen

Tienduizenden persoonlijke getuigenissen zijn op video gezet of op schrift gesteld; er worden enorme hoeveelheden fotomateriaal en duizenden filmtitels in vele talen bewaard. Verder herbergt het archief miljoenen pagina’s nooit gepubliceerde documenten, van de nazi’s, van individuele Joden en Joodse instellingen, bezittingen, processen, gedeporteerden en overlevenden.

Medal and Certificate of Honour

In het begin van de jaren zestig werd er door Yad Vashem een onderscheiding ingesteld die uitgereikt kon worden aan personen die tijdens de Tweede Wereld oorlog hun leven hadden gewaagd om Joodse onderduikers te helpen. Deze mensen worden aangeduid als “Rechtvaardigen onder de Volkeren” en beloond met een speciaal geslagen medaille met hun naam en een certificaat van eer. Tevens werden hun namen toegevoegd aan de Wall of Honour in de Tuin van de Rechtvaardigen van Yad Vashem in Jeruzalem. De onderscheidingen worden uitgereikt aan de redders of hun nabestaanden in hun land van verblijf door diplomatieke vertegenwoordigers van Israël.

Gewone burgers

Rijnsburg was in de oorlogsjaren een veilige thuishaven voor menig Joodse onderduiker. Mannen, vrouwen en kinderen vonden voor een gedeelte van de oorlog onderdak in het dorp. De streng gelovige Rijnsburgers vonden het niet meer dan hun christenplicht om het volk van God te behoeden voor de Nazi’s. In totaal hebben niet minder dan vijfentwintig Rijnsburgers de Yad Vashem onderscheiding in ontvangst mogen nemen. Onder hen niet alleen enkele prominenten uit het Rijnsburge verzet zoals Ds. Henk Post en Pieter van Egmond, maar ook gewone burgers als huisvrouw Antje Glasbergen-Korpelshoek en bakker Simon Leenheer. Die respectievelijk in 1997 en 2010 de Yad Vashem onderscheiding ontvingen.

En aan hen zal ik in mijn huis en binnen mijn muren een gedenkteken oprichten en een naam (een” Yad Vashem “)… die nooit zullen worden afgesneden.

Jesaja

hoofdstuk 56, vers 5

Gered

In 1942, stonden Anna en Levi Sacksioni, met hun twee jaar oude dochter Trudy in de rij, klaar om te worden gedeporteerd. Plotseling werd Trudy weggerukt uit haar moeders armen door Levi’s broer Wim, die het meisje op de fiets naar het huis van haar grootouders bracht. Met de hulp van het verzet, werd een meer permanente schuilplaats gevonden voor het meisje bij Hendrik en Antje Glasbergen in Rijnsburg. Een dominee uit Oegstgeest bracht het kind naar de Gereformeerde familie Glasbergen, die op een grote boerderij woonden met hun twee dochters. De buren kregen te horen dat het meisje een weeskind uit Rotterdam was. Op een gegeven moment werden verschillende leden van het Rijnsburgse verzet gearresteerd, waarna de familie besloot om het kind voor zes weken in Zoetermeer onder te brengen. Toen het daar ook niet veilig was nam Antje’s zus in Voorburg Trudy voor enkele weken in huis. In 1946 moest het meisje echter terug naar haar familie. De familie Glasbergen heeft daarna altijd nog contact gehouden met hun Joodse pleegdochter.

Aan het werk in de bakkerij

Simon Leenheer was op 6 Mei 1942 getrouwd met  Jacoba de Visser, en runde samen met haar de familie bakkerij in de Smidstraat. Beiden waren overtuigd protestants en leden van een gemeente met een uitgesproken anti – nazi- dominee. Hun huis werd een doorvoer voor Joden die geweigerd hadden om zich te melden voor deportatie. Sommigen bleven voor langere tijd. Een van hen was Karel van Gelder, die aan hen werd doorverwezen door een wederzijdse vriend en in het begin van 1943 bij Leenheer voor de deur stond. Hoewel Jacoba net haar eerste kind had gehad, mocht van Gelder blijven en werd voor hem een speciale schuilplaats in het huis gemaakt. Hij hielp dan s’nachts mee in de bakkerij en moest zich overdag stil houden. In september 1944, moest van Gelder ’s vrouw, Esther Mietje van Gelder – Philips plotseling vertrekken van haar onderduikadres in Zeist en trok vervolgens ook bij de familie Leenheer in. Tegen het einde van de oorlog had Esther van Gelder, nu genaamd Francisca van Heel, uitstekende valse papieren en slaagde er zelfs in om in de buurt uit werken te gaan. Na de oorlog bleven de van Gelders nog enige tijd bij de familie Leenheer wonen totdat ze een eigen huis gevonden hadden. De familie Leenheer is Esther altijd bij haar schuilnaam Fransje blijven noemen. Op 7 december 2008, erkende Yad Vashem Simon CH Leenheer en Jacoba Leenheer-de Visser als Rechtvaardigen onder de Volkeren.

De bakkerij van Simon Leenheer in de Smidstraat. Genootschap Oud Rijnsburg

“Rechtvaardigen onder de Volkeren”

Hendrik Post, Harmina Post, Wilhelmina van Klaveren, Clasina Haasnoot, Albertha Vos, Antje Glasbergen, Grietje van Egmond, Jacoba Leenheer, Cornelia Heemskerk, Sophia te Nijenhuis, Henrica de Mooij, Guus de Koning, Jannetje van Egmond, Pryna Heemskerk , Pieter van Egmond, Simon Leenheer, Abraham van Klaveren, Hendrik Glasbergen, Jan van Egmond, Tjalle te Nijenhuis, Lijsbertus de Mooij, Arie Heemskerk, Cornelis Haasnoot, Jan de koning, Cornelis Heemskerk.