’s Avonds, 4 mei 1945 ging het gerucht dat de Duitsers hadden gecapituleerd. Gelijk gingen velen de straat op om dit te vieren. Op zaterdag, 5 mei, ontving geheel Nederland het officiële bericht dat het uur der bevrijding was aangebroken. Overal heerste een feeststemming. Ondanks het feit dat de Ortskommandant gezegd had dat de capitulatie een “Englische Luge” was, werd overal de vlag uitgestoken en liepen mensen de straten op om feest te vieren. Alles werd een zee van rood, wit, blauw en oranje. Ook werden er op veel plaatsen spandoeken opgehangen met dankzeggingen aan de bevrijders.

Capitulatie

De bevrijders lieten echter nog op zich wachten. Zij kwamen pas op 8 mei in Katwijk aan. Wie wel gelijk tevoorschijn kwamen waren de mannen van de BS De Binnenlandse Strijdkrachten.. Zij hielden de orde en waren tevens verantwoordelijk voor het zuiveren van de politiedienst. Dit hield in dat zij moesten uitzoeken welke agenten met de Duitsers geheuld hadden. Acht Katwijkse agenten werden hiervan verdacht. De capitulatie betekende overigens niet dat de bevolking niet meer naar de Duitsers hoefden te luisteren. Tot de bevrijders aankwamen waren de Duitsers nog gewoon de baas en regelden zij nog allerlei zaken. Zo bewaakten ze bijvoorbeeld verboden gebieden en dergelijke. Op 7 mei was het nog steeds feest in Katwijk. Schoolkinderen liepen in optochten door de straten. Door de Duitsers opgehangen borden werden verwijderd.

Groot feest in de Meidoornstraat. E. Wolthaus

Niet alleen de borden werden verwijderd. Er was grote schaarste, dus al het materiaal was welkom. Daar de Duitse bemanningen van de stellingen al eerder vertrokken waren uit de bunkers, werden de verdedigingswerken geheel leeggeroofd. Al het bruikbare materiaal werd opgeraapt of uitgebroken en meegenomen. Uiteraard was dit totaal niet de bedoeling. De stellingen waren gevaarlijk. Overal lag nog munitie en waren nog mijnenvelden. Burgemeester Woldringh van der Hoop en de commandant van de BS lieten dan ook door middel van een pamflet weten dat er zo nodig met geweld zou worden opgetreden wanneer mensen zich op verboden terrein zouden begeven.

Een uitzinnige menigte beklimt de wagens van de RAF die bij de Duinoord aangekomen zijn. Katwijks Museum

Op 8 mei, toen het hele Duitse leger officieel gecapituleerd was, gingen de feestelijkheden in Katwijk gewoon vrolijk door. De pret werd echter in de loop van de dag bedorven doordat er zogenaamde “moffenmeiden” kaalgeknipt werden. De haat jegens deze vrouwen en NSB‘ers was erg groot, waardoor de sfeer slecht werd. Op een gegeven moment werd iedereen wel ergens van verdacht en werd het zelfs gevaarlijk om de straat op te gaan, omdat je dan de kans liep besprongen te worden door wraakzuchtige mensen. Veel mensen zaten letterlijk met de bijl achter de deur om zichzelf en hun kroost te beschermen. Er werd gezongen:

Meiden, die met moffen gaan! Ja die scheren wij, ja die scheren wij! Kale kop, kale kop! Met een hakenkruis er boven op!

Later die middag keerde de rust weer redelijk terug in het dorp en ging het feesten weer door.

De bevrijders komen aan in Katwijk

Omstreeks 8 uur ’s avonds kwamen de eerste vrachtwagens van de Engelse Royal Air Force Katwijk binnen rijden. Iedereen liep uit om dit schouwspel mee te maken. Langs de Zeeweg zag het zwart van de mensen. Kinderen klommen op de auto’s om mee te rijden, meisjes kusten hun bevrijders en de soldaten werden op handen gedragen. De Engelsen maakten kampement bij ’t Witte Hek. Op 9 mei kwamen ook de Canadezen in Katwijk aan. Zij vestigden zich in Huize Callao. Diezelfde dag vond er ook weer een grote kinderoptocht plaats.

De bevrijders rijden Katwijk binnen. D. Hoek

De Duitse aftocht

Op zondag 13 mei werden de resterende Duitse troepen die nog in Katwijk aanwezig waren door de geallieerden afgevoerd. Onder grote belangstelling van de Katwijkse bevolking trokken de soldaten in een lange colonne langs de N206 in noordelijke richting het dorp uit.  Zij maakten een voettocht via de afsluitdijk terug naar huis.

De liturgie van de Dankstond voor de Nationale Bevrijding. E. Wolthaus

Eindelijk vrij!

Na vijf jaar onder het juk van de Duitse bezetter kon men nu eindelijk zeggen “Wij zijn vrij”. Er was een eind gekomen aan een donkere tijd vol van angst en onzekerheid. Er waren Katwijkers die de oorlog niet overleefd hadden of waarbij de oorlog ze tot in later leven zou blijven achtervolgen. Men was intens dankbaar dat het voorbij was en verder leed hen bespaard was gebleven. In de kerken werden overal massaal dankdiensten georganiseerd, de wederopbouw kon beginnen.