Terug

Katwijk, het wederopbouwplan van 1943

In juni 1943 was het bericht gekomen dat er langs de Katwijkse kust een strook van 150 meter moest worden vrijgemaakt ten behoeve van de Atlantikwall. Alleen de Oude Kerk – zonder toren-, de historische vuurtoren en villa Allegonda, ontworpen in 1917 door architect J.J.P. Oud, mochten van de bezetter blijven staan. Gedupeerde bewoners en niet-plaatsgebonden arbeiders moesten het dorp verlaten en werden onder andere geëvacueerd naar Drenthe en Gelderland.

De vooroorlogse Meerburgkade zou in 1943 ook onder de slopershamer verdwijnen. E. Wolthaus

Opdracht

In 1943 werd er door Burgemeester Woldringh van der Hoop en de Katwijkse gemeenteraad opdracht gegeven aan ir. A. H. van der Leeuwen en de architect Herman van der Kloot Meijburg om een plan te maken voor herstel van de oorlogsschade. Dit plan moest tevens dienst doen als sanerings- en uitbreidingplan. In 1945 werd het door de nationale Dienst voor de Wederopbouw en in 1946 door de gemeenteraad vastgestelde wederopbouwplan van Katwijk goedgekeurd als een van de eerste na-oorlogse wederopbouwplannen van Nederland.

Besturen is vooruitzien en daarom meen ik voorlopig langs deze weg U bekend te moeten maken met plannen die bij mij bestaan tot algehele reorganisatie van het strand en de Boulevard.

Burgemeester Woldringh van der Hoop, 1943.

Na de oorlog

Herman van der Kloot MeijburgVermaard Nederlands architect (1875-1961), afkomstig uit Voorburg en in 1940 erelid van de Bond voor Nederlandse Architecten.  werkte het wederopbouwplan na de oorlog uit met zijn zoon Leendert van der Kloot Meijburg. Hun ontwerp had een traditionele, kleinschalige vissersplaats als uitgangspunt, gecombineerd met een op de regio gerichte badplaats. De Boulevard met het nieuwe Emmaplein, aan het einde van de Voorstraat, werd het centrum van de badplaats. Meer zuidelijk vormden het nieuwe Andreasplein, de Oude Kerk en het Andreashofje het centrum van het vissersdorp. De smalle, gebogen straatjes en kleine huisjes werden gemoderniseerd maar het oude vissersdorp bleef zijn dorpse uitstraling behouden.

Nieuwe inrichting van de Boulevard

Nog zuidelijker, bij de oude vuurtoren, kwam een tweede badcentrum, met een appartementencomplex en enkele vrijstaande zomerhuisjes. Deze open bebouwing werd gekozen om de aaneengesloten boulevardbebouwing geleidelijk te laten overgaan in het natuurlijke duinlandschap. De Boulevard ligt op de duinen, flink hoger dan het strand, waardoor de wandelaars en de boulevardbewoners vrij uitzicht hebben over de zee. Hij is ingericht met twee brede rijbanen, aan beide zijden voetgangers- en fietspaden en ruime parkeervoorzieningen. Van der Kloot Meijburg was ook supervisor voor de uitvoering en gaf tien hoofdarchitecten de opdracht een deelzone uit te werken met een aantal jongere architecten. De hoofdarchitecten van de Boulevardstrook waren (van noord naar zuid): J. Kuiper, A. Komter, J. Jonkman, A.P. Smits, S.J. Van Embden en G.H.M. Holt. Van Embden volgde Van der Kloot Meijburg in 1953 op als supervisor. Zijn ideeën zijn bepalend geweest voor het architectonische beeld van de Boulevard.

Variatie in bebouwing

Binnen de gestelde regels voor maximale bebouwingshoogten, een zekere eenheid van stijl, materiaalgebruik en kapvorm werd variatie gestimuleerd. Op deze wijze keerde de kenmerkende vooroorlogse Katwijkse verscheidenheid voor zover terug. Dit individuele karakter van de bebouwing is ook mede bepaald door de wensen van verschillende woningeigenaren die met hun bouwplichten nieuwe huizen lieten bouwen. De verscheidenheid toont zich in verschillende gevelindelingen, de keuze voor balkons of veranda’s, wel of geen erker en diverse soorten en kleuren baksteen. De straten achter de Boulevard hebben vooral een individuele, grondgebonden woonbebouwing, met hier en daar garages of schuren behorend bij de Boulevardpanden. De Oude Kerk, het Andreashof en de witte vissershuisjes achter het Andreasplein vormen door de witte kleur een kenmerkende eenheid.

De Rijnmond waar begin jaren zestig nieuwe flats zullen worden gebouwd. In de verte rechts is Villa Allegonda te zien. E. Wolthaus

Tentoonstelling wederopbouw

In maart 1946 wordt de Trouwzaal van het Katwijkse gemeentehuis drie dagen lang ingericht als tentoonstellingsruimte waarbij de wederopbouwplannen aan het grote publiek worden getoond. Plannen als “Haven” en “Witte hek” worden toegelicht en tonen ruime nieuwbouwwijken met moderne voorzieningen. Niet alleen woningen maar ook nieuwe openbare voorzieningen zijn ingepland. Onderdeel van het plan “Haven” zijn een nieuwe  Zeevaartschool en een Ambachtschool. En in plan het “Witte Hek” is de bouw van een Chr. Huishoudschool opgenomen. Ook een ziekenhuis aan het begin van de Nieuwe Duinweg staat in de planning. Dat laatste is er echter nooit gekomen.

Zweedse noodwoningen

In afwachting van de oplevering van de plannen kwam op donderdag 14 maart 1946 het bericht van de Inspectie van Volksgezondheid aan de gemeenteraad dat er acht noodwoningenOnderdeel van het Noodvolkshuisvestings besluit van 1945. Gemeenten die meer dan 20% van hun woningbestand hadden verloren kwamen hiervoor in aanmerking. zijn toegewezen aan Katwijk. De kosten, fl 5200, – per stuk. Echter het Rijk droeg voor 90% bij in de kosten. De overige 10% van de exploitatiekosten waren voor de gemeente Katwijk. De tijdsduur van de woningen werd op 15 jaar vastgesteld. Op dinsdag 19 maart werd een begin gemaakt met het plaatsen van Zweedse noodwoningen aan de Kortenaerkade. Deze houten prefab woningen werden in elementen per trein aangevoerd en op de bouwplaats tot woningen gemonteerd.

Vorderingen in Katwijk Volgende verhaal

Met dank aan Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Erfgoed en ruimte.

U kunt ons helpen door dit verhaal aan te vullen en waar nodig te corrigeren!

Heeft u nog materiaal dat wij kunnen gebruiken om dit verhaal nog beter te maken? Neem dan contact met ons op, zodat we onze website zo compleet mogelijk kunnen houden.

E-mail mail Facebook