Adolf Hitler
Nadat Adolf Hitler in 1933 in Duitsland aan de macht is gekomen, kiezen tienduizenden Duitse Joden ervoor hun vaderland te verlaten. De situatie wordt steeds dreigender en een groot aantal kiest ervoor om naar het veilige Nederland te vluchten. De invoering van anti-Joodse maatregelen met als hoogte punt de rellen die op 9 november 1938 uitmonden in de Kristallnacht, drijven duizenden Joden naar Nederland. Tijdens de Kristallnacht gaan in Duitsland bijna tweehonderd synagogen in vlammen op en 7.500 winkels worden vernield en geplunderd. Meer dan honderd Joden worden vermoord. De nazi’s arresteren dertigduizend mannelijke Joden en voeren ze af naar concentratiekampen.
Op de vlucht
Tussen 1933 en 1938 komen ongeveer 25.000 Duits-Joodse vluchtelingen naar Nederland, waarvan er meer dan 15.000 politiek asiel aanvragen. Nederland was nog steeds neutraal en men dacht hier veilig te zijn van de vervolging door de Nazis. De meesten gebruiken Nederland als tussenstop en reizen door naar een andere eindbestemming. Politieke en Joodse vluchtelingen worden opgevangen, maar de Nederlandse regering stuurt er ook veel terug. Men is van mening dat de Joodse gemeenschap in Nederland zelf maar voor opvang moet zorgen.
Financiering en onderdak
Dit presenteert een groot probleem voor de Joodse gemeenschap, het opvangen van 15.000 mensen kost veel geld en tevens moest er naar onderdak gezocht worden. Om dit alles te kunnen financieren vluchtelingen werd in maart 1933 het Comité voor Bijzondere Joodse Belangen (CBJB), met als onderafdeling het Comité voor Joodsche Vluchtelingen (CJV) opgericht. Terwijl deze organisaties probeerden geld in te zamelen, werd er tegelijkertijd naar gestreefd het aantal vluchtelingen dat zich in Nederland wilde vestigen beperkt te houden Door het hele land werden vervolgens lokale CJV afdelingen opgericht, zo ook in Katwijk.
In het Leidsch Dagblad van 19 november 1938 wordt een oproep gedaan om geld te doneren ten behoeve van de Joodse vluchtelingen die Nederland binnenkwamen. Regionaal Archief Leiden
CJV Katwijk
Onder de bezielende leiding van burgemeester Woldringh van der Hoop wordt er een voorlopig comité in het leven geroepen. In dit comité nemen vervolgens geestelijken van alle geloofstromingen plaats. Ned. Hervormd, Gereformeerd en Katholiek Katwijk slaan samen met een aantal notabelen de handen ineen om hulp te bieden aan de grote stroom Joodse vluchtelingen. Eén van hen is Dr. Ing. Adriaan Belinfante, werkzaam als ingenieur bij de NV Sociëteit voor Chemische Industrie Katwijk. De Belinfantes zullen uiteindelijk de geschiedenis ingaan als zijnde één van de Joodse families in Katwijk die gearresteerd werden en in de concentratiekampen zijn omgekomen.
Inzamelingsacties
In November 1938 deed het Joodsche hoofd comité in Amsterdam een oproep voor onderdak van Joodse kinderen uit Duitsland. Tehuis “de Kinderkolonie” in Katwijk aan Zee bood hierop een 10-tal bedden aan voor de opvang van deze kinderen. Dit tehuis was speciaal bestemd voor de zogenaamde bleekneusjes. Dit waren kinderen die als gevolg van oorlog, ondervoeding, tuberculose en andere gezondheidsproblemen, in een zogenaamde vakantie- of gezondheidskolonie werden gehuisvest om weer op sterkte te komen. Door heel Nederland kon men soortgelijke tehuizen vinden, door de overheid geïnitieerd en vaak verbonden aan een stichtelijke instelling als een kerk of een klooster.
Het Zaans Volksblad maakt op 9 december 1938 melding van de collecte ten behoeve van de Joodse vluchtelingen in Katwijk. Koninklijke Bibliotheek
Op 28 November meldt de Katwijksche Post dat er op 3 december er een nationale collecte plaats zal vinden. Er wordt er op straat gecollecteerd voor de hulp aan Joodse vluchtelingen, en na het geven van een donatie ontving men dan een speldje. Op woensdag 7 december 1938 werd er door het Katwijkse comité nogmaals een inzamelingsactie ten behoeve van de opvang van Joodse vluchtelingen georganiseerd. Dit keer betrof het een huis aan huis inzameling van kleding, boeken, tijdschriften, gezelschapsspellen en speelgoed.