Terug

Graf von Sponeck, slachtoffer van zijn eigen regiem

Zuiveringen

Dat de Nazi’s niet schroomden om zich te ontdoen van degenen die een andere mening toebedeeld waren is geen geheim. Dat deze mensen zich soms in de eigen gelederen bevonden was eveneens geen belemmering om hen om te laten brengen. Denk maar aan Feldmarshall Erwin Rommel die na het uit de gratie raken bij Adolf Hitler gedwongen werd om zelfmoord te plegen. Of Oberst Graf Claus von Stauffenberg en zijn medestanders wiens verzet tegen Hitler eindigde voor het vuurpeloton. De daarop volgende zuivering van de Duitse legertop eiste vervolgens ook de nodige slachtoffers. Één van deze slachtoffers was Generalleutnant Hans Emil Otto Graf von Sponeck.

De luchtlandingen in mei 1940

Samen met generaal Kurt Student  van de 7e Parachutisten divisie was von Sponeck met zijn 22e Infanterie en luchtlandingsdivisie verantwoordelijk voor het Duitse luchtlandingsoffensief op 10 mei in de sector Den Haag. Daarbij was het plan om met met luchtlandingsoperaties bij de vliegvelden Valkenburg, Ockenburg en Ypenburg uiteindelijk Den Haag te bezetten en de Nederlandse regering en legerleiding gevangen te nemen. Von Sponeck zelf zou met zijn divisiestaf op vliegveld Ypenburg landen.

Ontsnapt

Net als op vliegveld Valkenburg waren de Duitse para’s er op Ypenburg ook niet in geslaagd om de Hollandse verdediging uit te schakelen, zodat Von Sponeck gedwongen was om met zijn staf uit te wijken naar vliegveld Ockenburg. De Duitse troepen aldaar moesten echter het vliegveld al na één dag weer prijsgeven aan de Hollanders. Von Sponeck trok zich met ruim driehonderd van zijn mannen terug in de bossen van Landgoed Ockenburg, om van daaruit de strijd verder voort te zetten. In de nacht van 11 op 12 mei wisten ze vanuit hun benarde situatie te ontsnappen en aansluiting te vinden met Duitse eenheden tussen Ypenburg en Rotterdam.

Duitse aristocratie

Hans von Sponeck werd op 12 februari 1888 geboren in Dusseldorf en was afkomstig uit een oude aristocratisch Duitse familie. Ook als zodanig opgevoed werd hij al op elfjarige leeftijd door zijn ouders geplaatst op de Kadettenschool in Karlsruhe. In 1905 was hij volwaardig kadet van het Kadettenkorps Gross-Lichtervelde, om vervolgens in zijn twintigste levensjaar als Leutnant te worden beëdigd. In 1937 verruilde hij de landmacht voor de luchtmacht en werd een jaar later met de rang van Generalleutnant aangesteld als commandant van de 22e Luftlande Division.

In Katwijk

Von Sponeck decoreert zijn manschappen voor de Witte Kerk in Katwijk aan Zee.

Von Sponeck decoreert zijn manschappen voor de Witte Kerk in Katwijk aan Zee. E. Wolthaus

Na de Hollandse overgave bezocht Von Sponeck zijn eenheden IR.47 en IR.65 in Katwijk en Valkenburg. Op 16 mei 1940 werden voor de Witte Kerk de manschappen gedecoreerd die zich onderscheiden hadden in de strijd rond Valkenburg. Er vond een inspectie plaats van de opgestelde troepen gevolgd door een parade over de Katwijkse boulevard.

Voor de krijgsraad

Dat de oude Duitse aristocratie zich in de regel niet altijd kon verenigen met de ideologie van de Nazi’s was ook van toepassing op de persoon Von Sponeck. De problemen die hij had ondervonden bij het vormen van zijn luchtlandingsdivisie gecombineerd met het gebrek aan respect en beschaafdheid van het nieuwe regiem maakten van Von Sponeck een opstandige militair. Toen hij in oktober 1941 tijdens de veldtocht in Rusland een direct bevel van het Oberkommando der Wehrmacht negeerde, om te voorkomen dat zijn mannen de dood in gejaagd zouden worden, werd hij per direct van zijn post ontheven en voor de krijgsraad gedaagd. Hierbij werd door Hermann Goering tegen hem de doodstraf geëist, dit werd later omgezet tot zes jaar tuchtstraf.

Valselijk beschuldigd

De kern rond Hitler was hem echter niet vergeten, toen in 1944 naar aanleiding van de aanslag op de Führer de Duitse legertop werd gezuiverd zag men zijn kans schoon. Von Sponeck werd door de Gestapo beschuldigd van betrokkenheid waarna Hitler persoonlijk eiste dat het doodvonnis alsnog werd uitgevoerd. Op 23 juli 1944 werd Hans Emil Otto Graf Von Sponeck in Germersheim geëxecuteerd en een dag later in de vestingstad begraven. Voor zijn executie sprak hij de volgende woorden tot zijn vuurpeloton;

Vierzig Jahre habe ich dem Vaterland, das ich von ganzem Herzen geliebt habe, als Soldat und Offizier gedient. Wenn ich heute mein Leben lassen muss, so sterbe ich in der Hoffnung auf ein besseres Deutschland.

Hans Emil Otto Graf Von Sponeck

07:13, 23 juli 1944

De stolperstein ter nagedachtenis aan Hans von Sponeck.

De stolperstein ter nagedachtenis aan Hans von Sponeck. Wikipedia

Ter nagedachtenis

De exacte locatie van zijn graf werd pas na het einde van de oorlog bekend. In 1952 werd Von Sponeck herbegraven op het nieuw geopende Dahner Ehrenfriedhof in de provincie Rheinland-Pfalz. In 2007 werd een Stolperstein voor zijn voormalige ambtswoning aan de Horner-Heer straße 23 in Bremen Horn-Lehe gelegd.

Dr. J.P. Niekerk en de verbandplaats in het Zeehospitium Volgende verhaal

Wil je bijdragen aan dit verhaal?

U kunt ons helpen door dit verhaal aan te vullen en waar nodig te corrigeren!

Heeft u nog materiaal dat wij kunnen gebruiken om dit verhaal nog beter te maken? Neem dan contact met ons op, zodat we onze website zo compleet mogelijk kunnen houden.

E-mail mail Facebook