Het Vaderland getrouwe

De leden van de Valkenburgse Harmonie zijn druk bezig hun instrumenten op te poetsen. Er is werk aan de winkel. De Hoki Poki en vaderlandse liederen moeten worden ingestudeerd! Na vijf jaar Duitse onderdrukking mogen ze weer in alle vrijheid spelen. De Oranjevereniging vergaderd bijna iedere avond om de nodige festiviteiten te kunnen organiseren. Hieraan voorafgaand waren koortsachtig allerlei voorbereidingen getroffen om hun bevrijders op 8 mei 1945 in het dorp te kunnen ontvangen.

De vlag moet uit!

Het moment was daar, de bevrijding was een feit! Adolf Hitler was dood en er waren voedseldroppings boven het vliegveld Valkenburg geweest. Op 5 mei, de officiële dag van de bevrijding, waren een aantal Valkenburgers de straat opgegaan om dit heugelijke feit te vieren. Zij hadden het bevrijdingsnieuws op de radio gehoord en hingen in alle haast de reeds klaargelegen vlaggen uit. Dit zorgde voor nog een aantal spannende momenten in het dorp. Andere dorpelingen hadden diezelfde dag nog gewapende Duitse troepen aan de rand van het dorp en bij het vliegveld gezien. Niet wetende wat dit voor consequenties zou kunnen hebben voor de Valkenburgse bevolking werden de haastig uitgehangen vlaggen weer net zo snel weer binnengehaald.

De houten noodkerk aan de Castelweg. E. Wolthaus

In de houten noodkerk aan de Castelweg werd die dag een bevrijdingsdienst gehouden die door velen werd bijgewoond. Er werd uit volle borst gezongen en men dankte samen God voor de bevrijding vanonder het Duitse juk. Deze noodkerk, gebouwd na de verwoesting van de NH kerk in mei 1940, heeft tot 1950 dienst gedaan en is daarna verhuisd naar Katwijk. Daar werd hij geplaatst aan de Bestevaerweg en bood onderdak aan de Chr. Gereformeerde gemeente aldaar.

Een noodbrug

Bij de bevrijding had Valkenburg geen verbinding met het Haagsche Schouw omdat de brug over de Wassenaarse Wetering door de Duitsers vernield was. Er moest dus gauw een brug komen als de Valkenburgers de bevrijders ook in hun dorp zouden willen ontvangen. De gemeenteopzichter Jac Haasnoot zag dit hele plan op korte termijn niet zo zitten, maar de Valkenburgers S. Poot en Jac Slootweg sr. gelukkig wel. Zij waren van mening dat Valkenburg dit inhaalfeest zeker niet mocht missen. Met alles wat er gebeurd was in de meidagen had men reden genoeg om uitgebreid feest te mogen vieren. Met een groot aantal vrijwilligers werd er vervolgens met man en macht gewerkt aan een degelijke noodbrug over de Wetering. Na anderhalve dag zwoegen, terwijl de leuning er nog op moest, kwam de eerste colonne geallieerde troepen er al aan en konden de bevrijders over de nieuw geslagen brug het dorp inrijden. Het zou duren tot 1954 tot er weer een officiëel herbouwde brug over de Wassenaarse Wetering zou komen. Deze werd op 21 mei plechtig geopend in de aanwezigheid van diverse hoogwaardigheidsbekleders van beide gemeentebesturen en het Vliegkamp Valkenburg.

De BS in het openbaar

Een bevrijdingsfoto van de Valkenburgse BS, genomen voor het huis van Govert Bol, staande naast zijn vrouw Marie vooraan tweede van rechts. E. Wolthaus

Een dag later op 9 mei vond er een grote bevrijdingsoptocht plaats. Een massale gebeurtenis waar iedereen zijn medewerking aan verleende. Er werd gezongen, gedanst en alle liederen die de afgelopen vijf jaar verboden waren passeerden uitgebreid de revue. Herman Bosker, één van de leiders van het Valkenburgse verzet, werd op één van de praalwagens gezet waarbij hij een joodse onderduiker verkleed als NSB Leider Mussert gevangen hield in een grote kooi. Dit tot grote hilariteit van alle toeschouwers. De leden van het verzet konden zich eindelijk in het openbaar vertonen in hun uniformen van de Binnenlandse Strijdkrachten. In deze hoedanigheid waren zij ook verantwoordelijk voor het bewaken van militaire objecten en het ordentelijk laten verlopen van de feestelijkheden.

Arrestaties

Op 8 mei had de BS de eerste arrestaties verricht in het kader van de politieke zuiveringen. Met twee arrestatieploegen onder leiding van G. Rous en veldwachter van Schendel werden de Valkenburgers D.B en H.T. gearresteerd vanwege hun lidmaatschap van de NSB. J.K. van Leeuwen en G. Brussee werden eveneens in hechtenis genomen. Niet vanwege Deutschfreundliche activiteiten, maar vanwege eerder geuite bedreigingen aan het adres van de BS. Alle betrokkenen waren op 5 mei al onderwerpen aan een voorlopig verhoor. Van Leeuwen en Brussee werden na het ontvangen van een waarschuwing weer vrijgelaten. De vrouwen van de arrestanten werden door de BS onder huisarrest gesteld.

Dodenherdenking

Het eregraf naast de NH kerk aan de Kruisweg. E. Wolthaus

Op 10 mei 1945 kon men voor het eerst de oorlogsdoden in vrijheid herdenken. Samen met de oud militairen van Valkenburg en de padvinderij herdachten de de burgers van Valkenburg op die dag de verschrikkingen van de meidagen. Met een kranslegging op het oorlogsgraf vond er onder grote publieke belangstelling de dodenherdenking plaats. De mannen van de B.S. voerden in de dagen daarop patrouilles uit door het dorp en namen illegaal verkregen levensmiddelen in beslag. Dit gebeurde met name op en rond het vliegveld. Voedsel was nog steeds schaars en er was een levendige ruilhandel in de levensmiddelen die daags daarvoor door de Engelsen en Amerikanen tijdens Operatie Manna waren gedropt.